Samo oddawanie krwi trwa zaledwie kilka minut. Zanim jednak do tego dojdzie, najpierw trzeba zastosować się do kilku ważnych zaleceń. Sprawdź jakich. Dowiedz się też kto nie może oddawać krwi - okresowo lub zawsze.

Choć generalnie krwiodawcą może zostać tylko zdrowy człowiek, to jednak warto wiedzieć, że w praktyce nie wszystkie schorzenia muszą nas zdyskwalifikować.

Na przykład osoby z nadciśnieniem tętniczym mogą oddawać krew w okresie ustabilizowanego ciśnienia, ale decyzja w tej sprawie należy do lekarza. Nadciśnienie nie pozwala jednak na oddawanie krwi, jeśli wartości ciśnienia przekraczają poziom 180/100 mm Hg.

Z kolei chorzy na cukrzycę czy też osoby, które chorowały na żółtaczkę zakaźną (czyli wirusowe zapalenie wątroby dowolnego typu) nie mogą być dawcami krwi.

Sporo jest też okoliczności, które dyskwalifikują potencjalnych dawców krwi jedynie okresowo. Należą do nich m.in.:

  • miesiączka (nie można oddawać krwi w jej trakcie i przez 3 dni od jej zakończenia)
  • opryszczka (do oddania krwi można zgłosić się po 2 tygodniach od ustąpienia objawów)
  • leczenie stomatologiczne (jeśli podczas zabiegu zakładane były szwy nie można oddawać krwi aż przez pół roku)
  • ugryzienie przez kleszcza (przez 2 miesiące od ukłucia nie można oddawać krwi)
  • przeziębienie lub biegunka (można oddawać krew 2 tygodnie od ustąpienia objawów)
  • ryzykowny (przygodny) kontakt seksualny (należy odczekać 6 miesięcy)
  • pobyt w kraju tropikalnym (trzeba odczekać od 6 do 12 miesięcy, w zależności od miejsca pobytu)
  • przyjmowanie leków (duża część leków dyskwalifikuje z oddawania krwi, ale nie wszystkie – trzeba pytać lekarza).

Jak się przygotować do oddania krwi

W trosce o jak najlepszą jakość oddawanej krwi, a także zdrowie i samopoczucie krwiodawców, lekarze wymagają od nich odpowiedniego przygotowania się do zabiegu (tzw. donacji). Oto najważniejsze związane z tym zalecenia:

  • w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypij około 2 l płynów (najlepsze będą woda mineralna oraz soki)
  • zjedz lekki posiłek (np. pieczywo, chuda wędlina, ser biały, dżem, owoce), unikaj tłustych produktów pochodzenia zwierzęcego (np. masła, kiełbasy, pasztetu, śmietany, jajek), a także dań smażonych - nie należy przychodzić do oddania krwi na czczo!
  • na dwie doby przed oddaniem krwi nie pij alkoholu
  • pół godziny przed oddaniem krwi nie pal papierosów
  • na zabieg przyjdź wyspany i wypoczęty
  • nie zgłaszaj się do oddania krwi jeśli jesteś przeziębiony (katar) lub przyjmujesz leki
  • weź ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem (dowód osobisty, paszport lub prawo jazdy) i numer PESEL.

Infografika o oddawaniu krwi

Co warto wiedzieć o krwi

W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży około 5-6 l krwi. Jest to płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi oraz osocza. Jak wiadomo krew pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje, m.in.: transportuje tlen, wodę i substancje odżywcze do wszystkich komórek organizmu, broni nas przed infekcjami, a także odprowadza produkty przemiany materii do wątroby, nerek czy płuc.

Na krew oddawaną przez honorowych krwiodawców czekają przede wszystkim osoby chore (np. na hemofilię), pacjenci przechodzący poważne zabiegi chirurgiczne (np. przeszczepy organów), ale także poszkodowani w nieszczęśliwych wypadkach. W praktyce, potrzeba transfuzji krwi może więc pojawić się w toku życia u każdego z nas.

Jak często można oddawać krew

Częstotliwość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz, kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy. Przyjmuje się jednak, że krew może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet. Warto dodać, że przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni.

Standardowo, za jednym razem oddaje się 450 ml krwi. Trwa to średnio 8 minut, ale łączny pobyt w miejscu pobierania krwi od zarejestrowania do zakończenia donacji trwa około 1 godziny.

W tym kontekście trzeba jeszcze podkreślić, że wszystkie składniki krwi stale się w naszym organizmie odnawiają, a samo oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne – oczywiście w przypadku ludzi zdrowych, bo tylko tacy są do tego kwalifikowani.

Generalnie, krew może oddać każda zdrowa osoba w wieku 18-65 lat, o wadze ciała powyżej 50 kg. Musi ona przejść potwierdzające dobry stan zdrowia badania laboratoryjne i lekarskie. W ramach kwalifikacji krew potencjalnego dawcy jest badana m.in. pod kątem tego, czy nie jest zakażony kiłą, HIV, wirusem żółtaczki zakaźnej B lub C.

Jak wrócić do formy po oddaniu krwi

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o zaleceniach lekarskich dla krwiodawców odnośnie czasu następującego bezpośrednio po oddaniu krwi:

  • nie pal tytoniu
  • pij więcej niż zazwyczaj, wody czy soków owocowych
  • unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku
  • osoby pracujące w zawodach: pilot, maszynista, kierowca-operator dźwigu, pracujący na wysokości mogą wrócić do pracy po 12-tu godzinach od oddania krwi.

Na koniec dodajmy, że wszystkie powyższe informacje odnoszą się do oddawania tzw. krwi pełnej, ale warto wiedzieć, że krwiodawcy oddają też samo osocze lub płytki krwi.

Możesz ocenić ten artykuł:
Wiktor Szczepaniak

Wiktor Szczepaniak

Dziennikarz, absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Od wielu lat pracuje w ogólnopolskich mediach, specjalizując się najpierw w dziennikarstwie ekonomicznym (Puls Biznesu), a obecnie naukowym i medycznym. Posiada kilkuletnie doświadczenie w działalności public relations (Instytut Żywności i Żywienia). Interesuje się różnymi aspektami i uwarunkowaniami zdrowia, w tym zwłaszcza profilaktyką zdrowotną, psychologią zdrowia i medycyną spersonalizowaną, a także wpływem mediów na zdrowie publiczne.